คัมภีร์ : หยุดยั้งเรื่องชั่วเผยแผ่เรื่องดี
อธิบาย : เราควรห้ามปรามหยุดยั้งคนไปทำชั่ว เพื่อไม่ให้เขาแปรเปลี่ยนไปเป็นอันธพาล ผู้อื่นก็จะไม่ต้องรับการทำร้ายจากเขาขณะเดียวกันก็ต้องสรรเสริญสนับสนุนให้คนทำดี เพื่อให้เขาทำดีไม่เบื่อ นอกนี้แล้วคนอื่นก็พลอยถูกชักนำไปในทางดีด้วย คนที่ทำชั่ว ไม่ใช่จิตวิสัยของเขาทำขึ่นมาแต่แรก แต่ถ้าคนๆ หนึ่งทำชั่วจนเคยตัวชั่วขนาดหนัก ก็ฉุดช่วยลำบาก หรือว่าทั้งๆ รที่รู้ว่าชั่วก็ยังทำ หรือว่าไม่รู้หรือเข้าใจผิด ในที่สุดก็สร้างเวรกรรมท่วมเมือง ถ้าเรามาวิเคราะห์กันตอนเริ่มต้น ก็เกิดจากความคิดที่ผิดพลาดไป อย่างไรเสีย ทุกคนก็มีจิตสำนึกที่ดี ข่ณะที่เขาเริ่มต้นทำชั่ว ความคิดชั่วเพิ่งจะเริ่มต้นใหม่ๆ หากเราพร่ำพูดตักเตือนชักจูงเขา ปลุกให้รู้ตัว และห้ามปรามเขาจนถึงที่สุด ถ้าคนนั้นไม่มีจิตสำนึกดี ได้ผ่านการตักเตือนห้ามปรามขนาดนี้แล้ว เขาจะไม่สามารถแก้ไขความผิดไปสู่ความดีหรือ ถ้าหากโชคไม่ดี เขาได้ทำผิดมหันต์ไปแล้ว หากเราสามารถกล่อมเกลาเขาอย่างจริงใจ ห้ามปรามเขา เช่นนี้แล้วใจที่ดีของเขาจะไม่เผยออกมาหรือ อาจจะตัดสินแก้ไขชำระจิตทันทีก็ได้ สำนึกบาปชำระล้างวิบากกรรมที่เขาทำมาแต่แรกก็ได้นะ ในเมื่อคนไม่ใช่ปราชญ์อริยะ จะสามารถทำทุกสิ่งทุกอย่างดีไปหมดได้ ถ้าหากเขามีความประพฤติหรือคำพูดที่พอจะรับฟังได้ เราก็ควรที่จะยกย่องสรรเสริญเขาทันที ถ้าเขาเป็นคนที่ทำดีอยู่แล้ว ความศรัทธาของเขาก็จะมั่นคงก็ จะขยันทำดีเพิ่มขึ้น ถ้าเป็นคนที่ยังไม่เคยทำดี พอได้ยินเราชมเชยเขา เขาก็จะชื่นชมเอาอย่างตัดสินใจไปปฏิบัติ อย่างนี้แล้ว จะไม่ใช่คล้อยตามชะตาฟ้าหรอกหรือ
ชาวเต๋าพูดว่า “หยุดชั่วเผยดี” ชาวพุทธว่า “หยุดชั่วทำดี” ชาวหยูว่า “เก็บชั่วเผยดี” หลักธรรมทั้ง 3 ศาสนาเหมือนกัน พูดออกจากปากเดียวกัน ทำให้รู้ว่า กายใจของอริยเจ้าเป็นญาณที่บริสุทธิ์โปร่งใส ขอเพียงเป็นความหวังแค่เส้นใยเล็กๆ ก็จะไม่ปล่อยให้ไปดุจกระจกใสส่องของ ส่องทันทีก็เห็นภาพออกมาทันที การที่สามารถเห็นภาพทันทีก็แสดงว่าเราสามารถกล่อมเกลาแปรเปลี่ยนได้ทันที เพราะฉะนั้น เมื่ออริยเจ้าเห็นความชั่วก็จะสามารถเอาความชั่วออกให้ละลายหายทันที พอเห็นความดีก็จะสามารถขยายให้สว่างได้ทันที เพราะฉะนั้นอริยเจ้าที่หยุดยั้งเรื่องชั่วเผยแผ่เรื่องดี ก็คือการฟื้นฟูองค์จิตที่สมบูรณ์อยู่แล้วของเวไนยสัตว์ ให้กลับคืนมาใหม่นั่นเอง
นิทาน : จากโอวาทสี่ของเหลี่ยวฝาน พูดถึงกษัติย์ซุนก่อนที่ยังไม่ได้เป็นกษัตริย์นั้น ได้เห็นชาวประมงที่หนุ่มแข็งแรงข้างทะเลสาบเหล่ยเจ้อ พวกเขาจะลงไปจับปลาในน้ำลึก ส่วนชาวประมงที่แก่แล้วก็จะจับปลาที่น้ำตื้น ที่กระแสน้ำไหลเชี่ยว ชาวประมงที่หนุ่มก็จะยึดครองพื้นที่ๆ ดีไป กษัตริย์ซุ่นเห็นแล้ว ในใจรู้สึกเวทนาสงสารพวเขา จึงคิดหาวิธี กษัตริย์ซุ่นก็ลงไปจับปลาด้วย เห็นคนที่ชอบแย่งชิง ก็จะปิดบังความชั่วของเขาไว้ ไม่พูดออกไป เมื่อเห็นคนที่อ่อนน้อมผ่อนปรน ก็จะยกย่องชมเชยพวกเขาไปทั่ว เอาพวกเขามาเป็นแบบอย่าง ฝึกความอ่อนน้อมผ่อนปรนของพวกเขา ทำอยู่แบบนี้เป็นเวลาหนึ่งปี พวกเขาก็จะผ่อนปรนแบ่งปันบริเวณน้ำลึกที่มีปลามากซึ่งกันและกดัน นิทานของกษัตริย์ซุ่น เพียงเอาเป็นตัวอย่างตักเตือนอบรมคน อย่าเข้าใจผิดว่าส่งเสริมให้คนไปจับปลา ต้องรู้ว่าการจับปลาก็มีบาปของการฆ่าสัตว์ อย่าได้ไปทำเป็นอันขาด จะเห็นว่ากษัตริย์ซุ่นมีความฉลาด เข้าใจก็ยังไม่ยอมใช้แค่คำพูดไปกล่อมเกลาเขา ตนเองจะต้องไปคลุกคลีด้วย ต้องรู้ว่ากษัตริย์ซุ่นไม่ใช้วาจากกล่อมเกลาคนแต่ตนเองทำเป็นตัวอย่าง ทำให้คนเห็นแล้วรู้สึกละอาย แล้วแก้ไขความเห็นแก่ตัว นี่คือบุคคลผู้มีจิตสำนึกดี ใช้ใจอดทนที่แท้จริง
คำคม : “หยุดยั้งความชั่วตนได้ ก็ไปหยุดยั้งความชั่วผู้อื่นได้ เผยแผ่เรื่องดีผู้อื่นได้ ภายหลังก็สามารถตักเตือนคนให้ทำดีได้”
