โศลกที่ ๑
ในดวงชะตาใดๆถ้าบาปเคราะห์เข้มแข็งและศุภเคราะห์ไม่เข้มแข็ง ในขณะเดียวกันมีตำแหน่งของพุธและเสาร์ เป็นเกนทระหรือให้แสงถึงลัคนาด้วย ท่านให้พิจารณาดูว่าพระจันทร์อยู่ในชะตาอยู่ในทวาศำศะใดให้ทายว่าสัตว์จำพวกนั้นเกิด ถ้าเป็นทวาศำศะประเภทวิโยนิก็หมายความว่าไม่ใช่มนุษย์เกิด ฯ
หมายเหตุ
คำว่า วิโยนิชนมะ หมายความว่าสิ่งที่เกิดมานั้นต้องมีศักดิ์ต่ำกว่ามนุษย์ จะเป็นต้นไม้หรือสัตว์บก สัตว์น้ำ ฯลฯ ก็ได้ ทวาศำศะคือระบบที่แบ่งราศีทุกราศีออกเป็น ๑๒ ส่วนเท่าๆกัน แล้วจัดพระเคราะห์เข้าครองในส่วนแรกซึ่งตรงกับราศีนั้นๆ และในส่วนต่อๆไปเป็นราศีที่ต่อจากราศีนั้นไปโดยเรียงกันเป็นลำดับ วิโยนิราศีคือราศีต่างๆที่มีสัญลักษณ์ไม่ใช่มนุษย์คือราศีเมษ พฤษภ กรกฏ สิงห์ พิจิก ครึ่งหลังของธนู มังกรและมีน เพราะฉะนั้นในเมื่อจันทร์กำเนิดในราศีใดก็ตาม ถ้าตกอยู่ในทวาศำศะตรงกับราศีที่กล่าวมานี้เป็นอันว่าไม่ใช่มนุษย์เกิด
โศลกที่ ๒
ในดวงชะตาบาปเคราะห์เข้มแข็งและอยู่ในทวาศำศะของตัวเอง ในเวลาเดียวกันศุภเคราะห์ไม่เข้มแข็ง และไม่อยู่ในทวาศำศะของตัวเอง นอกจากนั้นมีลัคนาอยู่ในทวาศำศะของวิโยนิราศีอีกด้วย ท่านว่าดวงนั้นไม่ใช่ดวงชะตาของมนุษย์ และจะเป็นสัตว์ประเภทใด แล้วแต่วิโยนิราศีของทวาศำศะลัคนาในดวงชะตา ฯ
โศลกที่ ๓
ในการเปรียบเทียบราศีต่างๆให้เข้ากับส่วนต่างๆของสัตว์ ๔ เท้า ท่านจัดไว้ดังนี้ ราศีเมษเป็นส่วนของหัว ราศีพฤษภเป็นส่วนของปากและเหนียง ราศีเมถุนเป็นขาหน้าและหัวไหล่ ราศีกรกฏเป็นส่วนหลัง ราศีสิงห์เป็นส่วนอก ราศีกันย์เป็นส่วนสีข้าง ราศีตุลย์เป็นส่วนท้อง ราศีพิจิกเป็นส่วนทวารหนัก ราศีธนูเป็นขาหลัง ราศีมังกรเป็นส่วนอวัยวะสืบพันธุ์ ราศีกุมภ์เป็นส่วนตะโพก และราศีมีนเป็นส่วนหาง ฯ
โศลกที่ ๔
จากการพิจารณาอย่างละเอียดถี่ถ้วนเกี่ยวกับราศีลัคนาหรือทวาศำศะของลัคนาว่ามีพระเคราะห์ใดๆร่วมหรือให้แสงถึง โหรสามารถจะบอกได้ถึงสีต่างๆของสัตว์ที่เกิดมา ถ้ามีพระเคราะห์ให้แสงถึงลัคนาหรือร่วมลัคนาหลายดวงและต่างก็เข้มแข็งด้วย สัตว์ที่เกิดมานั้นมีสีหลายสี ถ้าไม่มีดาวร่วมลัคนาหรือให้แสงถึง ดาวในภพที่ ๗ ของลัคนาจะเป็นดาวที่บอกถึงสีของสัตว์นั้นๆ
โศลกที่ ๕
ในดวงชะตาเจ้าเรือนของภพที่ ๑ อยู่ภพที่ ๔ และเจ้าเรือนของภพที่ ๔ อยู่ภพที่ ๑ หรือจะพูดว่าเจ้าเรือนของภพที่ ๑ และ ๔ สลับที่กัน ท่านว่าเป็นดวงชะตาของสัตว์ ๔ เท้า ไม่ใช่ชะตามนุษย์ อีกประการหนึ่งท่านกำหนดไว้ว่าเจ้าเรือนของภพที่ ๑ และ ๔ ร่วมกับราหู หรือเกตุ เป็นดวงชะตาของสัตว์ ๔ เท้า ฯ
หมายเหตุ
ที่กล่าวมานี้เป็น วิโยนิชนมะโยค คือโยคที่แสดงถึงการเกิดของสัตว์หรือต้นไม้ คำว่าโยคหมายความว่าการทำมุมของดาวตั้งแต่ ๒ ดวงขึ้นไป แล้วทำให้เกิดอิทธิพลต่างๆได้ ชื่อของโยคต่างๆมักได้มาจากผลของอิทธิพลจากการทำมุมของดาวพวกนั้น
โศลกที่ ๖
ในวิโยนิชนมะโยค คือโยคที่แสดงว่าสัตว์เกิด ถ้ามีศุกร์ให้แสงถึงลัคนา สัตว์ที่เกิดนั้นเป็นจำพวกโค ถ้าเสาร์ให้แสงถึงสัตว์ที่เกิดนั้นเป็นจำพวกกระบือ ถ้าราหูหรือเกตุร่วมลัคนาสัตว์ที่เกิดนั้นเป็นจำพวกแพะหรือแกะ ถ้าลัคนาร่วมหรือได้รับแสงจากบาปเคราะห์หลายดวง ก็เป็นสัตว์ประเภทอื่นๆ ฯ
โศลกที่ ๗
ถ้าลัคนาอยู่ในปักษีตรียางค์หรือทวาศำศะของลัคนาตรงกับจรราศี หรือทวาศำศะของลัคนาครองด้วยดาวพุธ และในเวลาเดียวกันมีพระเคราะห์เข้มแข็งกุมลัคนาแสดงว่าเป็นดวงชะตาของนก ส่วนจะเป็นนกบกหรือนกน้ำนั้นแล้วแต่ตรียางค์ของลัคนาหรือทวาศำศะของลัคนาเป็นราศีบกหรือราศีน้ำ หรือลัคนาได้รับแสงจากเสาร์หรือจันทร์โดยถือเอาว่าเสาร์เป็นนกบก และจันทร์เป็นนกน้ำ ฯ
หมายเหตุ
คำว่าปักษีตรียางค์ส่วนมากเข้าใจกันว่าเป็นตรียางค์พิษเกี่ยวกับนก และมีการถกเถียงกันมากเกี่ยวกับปักษีตรียางค์ บางท่านเข้าใจว่าปักษีตรียางค์คือตรียางค์ที่ ๑ ของราศีสิงห์และมังกร ส่วนมากเข้าใจว่าปักษีตรียางค์คือตรียางค์ที่ ๑ ของราศีสิงห์และกุมภ์ และตรียางค์ที่ ๒ ของราศีเมถุนและตุลย์
โศลกที่ ๘
ในชะตาถ้าลัคนา จันทร์ พฤหัสบดี และอาทิตย์ ทั้ง ๔ ประการนี้ไม่เข้มแข็งและตำแหน่งของลัคนาในชะตาอยู่ในทวาศำศะที่ไม่ใช่มนุษย์ ท่านว่าชะตานั้นเกี่ยวกับต้นไม้เกิด ส่วนจะเป็นต้นไม้น้ำ หรือ ต้นไม้บกนั้น แล้วแต่ทวาศำศะของลัคนาว่าเป็นราศีน้ำหรือบก จำนวนของต้นไม้จะมีกี่ชนิดนั้น ท่านให้พิจารณาดูว่าดาวอะไรเป็นดาวครองทวาศำศะของลัคนา และให้ตรวจดูว่าดาวนั้นอยู่ห่างจากลัคนากี่ราศี จำนวนราศีต่างๆระหว่างลัคนา
กับดาวที่ครองทวาศำศะของลัคนานี้เป็นสัญลักษณ์ของประเภทต้นไม้ต่างๆที่เกิดขึ้นว่าเป็นต้นไม้น้ำหรือบกหรือทั้งสองประเภท ฯ
หมายเหตุ
ในชะตาบุคคล ท่านจะพบเสมอๆว่าตำแหน่งของลัคนาจันทร์ พฤหัสบดีและอาทิตย์ต่างก็ไม่เข้มแข็งเลย บุคคลประเภทนี้ส่วนมากไม่เป็นตัวของตัวเอง ไม่มีความแน่นอนของชีวิต และเอาตัวไม่รอด ต้องคอยประพฤติตัวเป็นกาฝากคอยพึ่งผู้อื่นอยู่เป็นนิจสิน
โศลกที่ ๙
อาทิตย์หมายถึงไม้ที่แข็งแรงและมีแก่นเช่นไม้สักเป็นต้น เสาร์หมายถึงไม้เบญจพันธุ์ต่างๆที่ไม่มีประโยชน์อะไร จันทร์หมายถึงไม้น้ำทุกประเภท อังคารหมายถึงไม้ที่มีหนาม พุธหมายถึงไม้ที่ไม่มีผล พฤหัสบดีหมายถึงไม้ที่มีผลต่างๆ ศุกร์หมายถึงไม้ดอกต่างๆที่ไม่มีผล จันทร์ยังหมายถึงต้นไม้ประเภทที่มีน้ำมัน และอังคารหมายถึงต้นไม้ที่น่ากลัวต่างๆอีกด้วย ฯ
โศลกที่ ๑๐
ในดวงชะตาที่แสดงว่าเป็นต้นไม้เกิด ถ้าดาวที่แสดงถึงต้นไม้เกิดเป็นดาวศุภเคราะห์ แต่อยู่ในเรือนของบาปเคราะห์ แสดงว่าเป็นต้นไม้ดีแต่อยู่ในที่ไม่ดีคือดินไม่ดี ต้นไม้นั้นก็จะไม่เจริญเต็มที่ ตรงข้ามถ้าดาวที่แสดงว่าเป็นต้นไม้เกิดเป็นดาวบาปเคราะห์แต่อยู่ในเรือนของศุภเคราะห์ แสดงว่าเป็นต้นไม้เลวแต่อยู่ในพื้นดินดีและงอกงามเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว จำนวนและชนิดของต้นไม้ ท่านให้สังเกตจากเจ้าเรือนของทวาศำศะของลัคนา ว่าอยู่ห่างจากลัคนากี่ราศี จำนวนราศีทั้งหมดระหว่างลัคนาและเจ้าเรือนทวาศำศะลัคนา เป็นจำนวนและสัญลักษณ์ของต้นไม้ ฯ
