ที่มาของ 12 นักษัตรจีน
十 二生肖源于何时
จุดเริ่มต้นของ 12 นักษัตรแบบจีนเริ่มตั้งแต่เมื่อใดยากที่คาดคำนวนได้ ในสมัยอดีตกาลมามีการจดบันทึกที่เก่าแก่ที่สุดเกี่ยวกับนักษัตรทั้ง 12 นักษัตรในคัมภีร์หนึ่งชื่อว่าคัมภีร์ลุ่นเหิง《论衡》ซึ่งได้จดจารึกเกี่ยวกับ12นักษัตรที่เก่าแก่ที่สุด คัมภีร์ลุ่นเหิง《论衡》เป็นคัมภีร์ที่เขียนไว้เมื่อราชวงศ์ตงฮั่น หรือฮั่นตะวันออก (คศ.25-220) เขียนโดย”หวางชง”ซึ่งมีเนื้อหาเกี่ยวกับทฤษฏีว่าด้วยความเป็นเป็นหนึ่งเดียวของสรรพสิ่ง แต่ในสมัยนั้นมีการจดจารึกไว้เพียง 11 นักษัตร ซึ่งเรียงลำดับมาตั้งแต่ ชวด ฉลู ขาล ฯลฯ เว้นไว้แต่เพียง ปีมะโรง (งูใหญ่หรือปีมังกรเท่านั้นที่ขาดไป) ต่อมาก็มีคัมภีร์ “เหยียนตู๋เพียน” 《言毒篇》ได้กล่าวเพิ่มเติมว่า "辰为龙，巳为蛇，辰、巳之位在东南 “ “เฉิน 辰คือมังกร” “ซื่อ巳คืองูเล็ก” ตำแหน่งของทั้งสองคือทิศตะวันออกเฉียงใต้
เมื่อเป็นอย่างนี้แล้วก็เท่ากับว่าจำนวน 12 นักษัตรก็ได้ครบตามจำนวนตั้งแต่บัดนั้นมาจวบจนบัดนี้ไม่มีการเปลี่ยนแปลงอีก การผสมผสานแผนภูมิดินทั้ง 12 กับ 12นักษัตร ก็ครบถ้วนบริบูรณ์
ทำไมจำนวนจึงต้อง 12
ในคัมภีร์โจวหลี่《周礼·春官·冯相氏》บันทึกไว้ว่า :"掌十有二岁，十有 二月，十有二辰，十日，二十八星之位，辨其叙事，以会天位。" “ฝ่ามือ(ทั้งสอง(2) )ย่อมมี 10 นิ้ว 10ย่อมแสดงจำนวน 2ปี จำนวน 2เดือน จำนวน 2 ยาม จำนวน 10 วัน กลุ่มดาวจำนวน 28 นักษัตรแสดงเรื่องราวไม่จบสิ้น ทั้งหมดล้วนแล้วคือตำแหน่งฟ้า” เวลาย่อมถูกแบ่งออกเป็น 12 หน่วย เวลาหนึ่งรอบย่อมมีกำหนดไว้ 12 ปี จำนวน 1ปีย่อมมี 12เดือน ใน 1 วันย่อมมี 12 ชั่วยาม
และในคัมภีร์กว๋ออวี่《国语·晋语四》กล่าวไว้ว่า จักรพรรดิ์เหลือง (อึ่งตี่) มีผู้สืบสาย 25 ตระกูล และมี 14 คนได้รับพระราชทานแซ่ 12 แซ่ตระกูล และมีโอรสจำนวน 12 องค์มีพระชายา 12 องค์
ต่อมา ในสมัยที่มีการเชื่อถือในเรื่องราวของเทพนิยายต่างๆ ก็พบว่าชาวฮั่นได้แต่งบทกวีโบราณบทหนึ่งได้กล่าวถึงเรื่องราวถึงความมืดมนอนธกาล เรียกว่า”เฮยอั้นจ้วน” 《黑暗传》และในบทกวีเหล่านี้เองก็ได้กล่าวถึงที่มาของแผนภูมิฟ้าดินดังนี้ว่า
“ในสมัยเริ่มแรกที่กำเนิดฟ้าดินขึ้นมาเป็นครั้งแรกนั้น เทพเซวียนหวงกำลังเดินทางท่องเที่ยวอยู่ได้พบกับเทพธิดา”หนี่วา” เทพธิดาหนี่ว่ามีถุงเนื้ออยุ่ข้างกายจำนวน 2ถุง ถุงเนื้อใบใหญ่มีเด็กชายนอนอยู่จำนวน 10 คน และถุงเนื้อใบเล็กก็มีเด็กผู้หญิงอยู่จำนวน 12 คน เทพเซวียนหวงจึงร้องขึ้นว่า “เด็กเหล่านี้ก็คือเทพลิขิตแผนภูมิฟ้าดิน เด็กเหล่านี้เกิดมาเพื่อปกครองฟ้าดิน ดังนั้นเราควรจะต้องตั้งชื่อให้พวกเขา จับคู่แต่งงานให้พวกเขาให้กลายเป็นหยินและหยาง ผู้ชายให้ตั้งชื่อว่าแผนภูมิฟ้า และเด็กผู้หญิงให้ตั้งชื่อว่าแผนภูมิดิน” นี่ก็คือเทพนิยายปรัมปราเกี่ยวกับเรื่องราวของแผนภูมิฟ้าดินในอดีต
เมื่อกล่าวถึงดินและฟ้าในบริบทของจีน ในสมัยโบราณฟ้าย่อมมาก่อน และดินย่อมตามมาทีหลังแผนภูมิฟ้าทั้ง 10 เรียกว่า มารดาทั้ง10แห่งฟ้า และเมื่อผสานกันกับแผนภูมิดินทั้ง 12แล้วย่อมคือบุตรแห่งดินทั้ง 12 ในคัมภีร์เย่วลิ่งจางจิ้ว ในสมัยฮั่นก็ได้มีการนำเอาธาตุทั้งห้าเข้ามาผสมผสานกันกับระบบแผนภูมิฟ้าดินเข้าด้วยกัน และเมื่อผสานกันแล้วย่อมปรากฏวงรอบของปีทั้ง 60 หรือที่เราเรียกว่า “ลักจับกะจื้อ”
