บทที่ 4
ราศีมานัส
51. วิถันดรทางภูมิศาสตร์และระบบพิภพเป็นศูนย์กลาง (Geocentrol System) วิถ. ของสถานที่ต่าง ๆ ที่ปรากฏในแผนที่ธรรมดาเป็นวิถ. ทางภูมิศาสตร์เพราะคำนวณจากที่สถิตตามรูปวงกลมของพิภพ แต่ทางโหราศาสตร์ว่า ถ้ากดขั้วโลกทั้ง 2 เข้าหากันทำให้แบนรายจะเป็นวงรีอย่างรูปไข่ ดังนั้น วิถ. ซึ่งวัดจากศูนย์กลางของพิภพโดยแท้จริงของวงรี เป็น วิถ. ที่ได้จากศูนย์กลางของพิภพ วิถ. ทางระบบพิภพเป็นศูนย์กลางจะน้อยกว่า วิถ. ทางภูมิศาสตร์ประมาณ 5 ลิปดา เช่นที่ วิถ.ทางภูมิศาสตร์ได้ 12.57 แต่ทางระบบพิภพเป็นศูนย์กลางจะได้เป็น 12.52.
52. ราศีมานัส (Oblique Ascension) ราศีมานัสหมายความถึง ระยะเวลาที่ปรากฏการขึ้นสู่ราศีของจักรราศี (ระยะเวลาของการเปลี่ยนจากราศีหนึ่งถึงอีกราศีหนึ่งเมื่อขึ้นสู้เส้นขอบฟ้าตะวันออก) ถ้าไม่รู้การเปลี่ยนแปลงของราศีมานัสซึ่งเปลี่ยนจาก วิถ. หนึ่งถึงอีก วิก. หนึ่ง ก็ไม่อาจหาลัคน์ที่ถูกต้องในดวงชะตา หรือเรือนต่าง ๆ หรือเวลาที่อาทิตย์อุทัยและอัษฎงคต เวลาของราศีมานัสเป็นหลัก เพื่อคำนวณโดยเฉพาะสำหรับราศีของระบบสายะนะ และถ้าผลของการคำนวณนั้นถูกต้อง เมื่อได้ตัดอายะนางศจากผลนี้ จะได้เวลาที่เหมาะสมเฉพาะราศีมานัสของระบบนรายะนะ ระยะเวลาที่ราศีขึ้นสู่ขอบฟ้าของเฉพาะสถานที่หนึ่งที่ใดจะคงที่ไม่เปลี่ยนแปลง.
53. จาระขัณฑ์ ระยะเวลาระหว่างราศีต่อราศีของจักรราศีเปลี่ยนแปลงไปตามจำนวนองศาต่าง ๆ กันของ วิถ. ซึ่งจะหาให้ถูกต้องได้ โดยจาระขัณฑ์ (จำนวนที่ต่างกันของระยะเวลาเปลี่ยนราศี) ของเฉพาะแต่ละองศาของ วิถ. เช่นตัวอย่างบุคคล 2 คนเกิดพร้อมกัน คนหนึ่งเกิดที่กรุงเทพ ฯ และที่สงขลา
ราศีมานัส 19
ต้องผิดกันแน่นอน เวลาอาทิตย์ขึ้นและอาทิตย์ตกของสถานที่ทุ่ง 2 ก็ไม่เหมือนกัน ดังนั้นก่อนที่จะผูกดวงชะตาจำต้องรู้เวลาแน่นอนของการเปลี่ยนราศี ณ วิถ. ต่างกัน.
เพื่อความประสงค์ที่จะได้จาระขัณฑ์และธรุพที่ถูก จึงต้องเฉลี่ยจาระขัณฑ์เป็นส่วนย่อยให้ได้กันกับวิศวเรขา นักศึกษาอาจคำนวณหาราศีมานัส ณ วิถ. หนึ่งใดได้จากจาระขัณฑ์ที่กำหนดให้ไว้ หน่วยเวลาของจาระขัณฑ์ได้แก่อสุ (อสุ หนึ่งเท่ากับ 5 วินาทีของเวลานักษัตร) ถูกต้องตรงกันตามกฎบวกหรือลบจากธรุพ (ระยะเวลาเปลี่ยนราศีที่ถูกต้อง) ของสายะนะราศี.
54. ระยะเวลาที่ราศีขึ้นสู่ขอบฟ้า ระยะเวลาขึ้นสู่ขอบฟ้าของราศีแห่งจักรวาลเอาจากสายะนะราศีเมษ เฉลี่ยที่เส้นศูนย์สูตรโดยตั้งศูนย์ที่เส้นวิถันดร (0 วิถ.)
ราศี อสุ ชั่วโมง นาที วินาที
เมษ กัน์ ตุลย์ มีน 1674 1 51 36
พฤศภ สิงห์ พฤศจิก กุมภ์ 1795 1 59 40
มิถุน กรกฎ ธนู มกร 3931 2 8 44
55. พิจารณาหาราศีมานัส จากหรือถึงเวลาที่ราศีขึ้นสู่ขอบฟ้าที่เส้นศูนย์สูตร จาระขัณฑ์ของสถานที่ที่ต้องการ (ใน วิก. เหนือ)
จากเมษถึงมิถุน และจากมกรถึงมีน เป็นเกณฑ์ ลบ
จากกรกฎถึงกันย์ และจากตุลย์ถึงธนู เป็นเกณฑ์ บวก
คือจากเมษถึงมิถุนและจากมกรหรือมีน เอาจาระขัณฑ์เฉพาะสถานที่ที่ต้องการลบจากกรกฎาถึงกันย์และจากตุลย์ถึงธนู เอาจาระขัณฑ์นั้นบวกจะได้เวลาขึ้นสู่ขอบฟ้าของราศี.
จาระขัณฑ์ จำนวนที่ 1 เป็น อทิ
จำนวนที่ 2 เป็น มัธยะ
จำนวนที่ 3 เป็น อันตยะ
20 โหราวิทยา
อท สำหรับราศี เมษ กันย์ ตุลย์ มีน.
มัธยะ ,, พฤษภ สิงห์ พฤศจิก กุมภ์.
อันตยะ ,, มิถุน กรกฎ ธนู มกร.
ตัวอย่างที่ 2 หาราศีมานัสที่ 13 วิถ. เหนือซึ่งมีจาระขัณฑ์เป็น 162, 130 และ 53 อสุตามลำดับ.
จาระ
ราศี 0 วิถ. 13 วิถ. อันโตนาทีที่ 13° วิถ. เหนือ
อะสุ เหนือ อะสุ ฆทิ วิฆทิ น. นาที วินาที
1 เมษ 1674 - 162 1512 4 12 1 40 48
2 พฤษภ 1795 – 130 1665 4 17 1 51 -
3 มิถุน 1913 – 53 1878 5 13 2 5 12
4 กรกฎ 1913 + 53 1974 5 30 2 12 16
5 สิงห์ 1795 + 130 1925 5 20 2 7 20
6 กันย์ 1674 + 162 1836 5 6 2 2 24
7 ตุลย์ 1674 + 162 1836 5 6 2 2 24
8 พฤศจิก 1795 + 130 1925 5 20 2 7 20
9 ธนู 1913 + 53 1974 5 30 2 12 16
10 มกร 1931 – 53 1878 5 13 2 5 12
11 กุมภ์ 1795 + 130 1665 4 37 1 15 -
12 มีน 1675 - 162 1512 4 12 1 40 48
216000 216000 60 24
ตัวอย่าง 3 หาราศีมานัสที่ 51° 32' วิถ. เหนือ จาระขัณฑ์เป็น 921, 737, 307 ตามลำดับ (เศษ 32' มากกว่าครึ่งปัดขึ้นใช้จาระขัณฑ์ของ 52' )
ราศีมานัส 19
จาระ 51
ราศี 0 วิถ. 32 วิถ. อันโตนาทีที่ 51° 32 วิถ. เหนือ
อะสุ เหนือ อะสุ ฆทิ วิฆทิ น. นาที วินาที
1 เมษ 1674 - 921 753 2 5 - 50 12
2 พฤษภ 1795 - 737 1058 2 56 1 10 12
3 มิถุน 1931 – 307 1624 4 30 1 48 16
4 กรกฎ 1931 + 307 2238 6 13 2 29 12
5 สิงห์ 1795 + 737 2532 8 2 2 48 48
6 กันย์ 1674 + 921 2595 7 12 2 53 -
7 ตุลย์ 1674 + 921 2595 7 12 2 53 -
8 พฤศจิก 1795 + 737 2532 7 2 2 48 48
9 ธนู 1931 – 307 2238 6 13 2 49 12
10 มกร 1931 – 307 1624 4 30 1 48 16
11 กุมภ์ 1795 - 737 1058 2 56 1 10 12
12 มีน 1674 - 921 753 2 5 - 50 12
216000 216000 60 24
56. เวลาของราศีในวิถันดรใต้ เกณฑ์บวกและละของจาระขัณทีวิกถ. เหนือกลับเป็นลบและบวกที่วิถ. ใต้ เช่นในตัวอย่าง 2 เอา 162 บวกกับ 1674 แทนลบ จะได้อันโดนาทีของราศีเมษที่ 13° วิถ. ใต้ ราศีที่มีอันโตนาทีน้อยในวิถ. เหนือ กลับเป็นราศีที่มีอันโตนาทีมากใน วิถ. ใต้.
