สกุณลักษณศาสตร์ (ตำราว่าด้วยลักษณะนกที่ควรเลี้ยงในบ้าน)
ตำราพรหมชาติฉบับสมบูรณ์ โดย สำนักพิมพ์อำนาจสาส์น
สิทธิ การิยะฯ จักกล่าวถึงนกเลี้ยงภายในบ้านที่เรานิยมกัน มีหลายชนิด แต่ในที่นี้จักกล่าวถึงเฉพาะนกเขาเท่านั้น โบราณบรรพบุรุษ กล่าวคือ ชั้นปู่ย่าตายาย ท่านมักห้ามมิให้ลูก ๆ หลาน ๆ เลี้ยงนกเขา เพราะฟังชื่อมันก็บอกอยู่แล้วว่าไม่ใช่นกเรา บรรพบุรุษท่านถือว่า เมื่อมีทรัพย์สินเงินทองใด ๆ มันจะอยู่ไม่จีรังยั่งยืนภายในบ้านเมือง แต่ทว่าพอที่นักเล่นนกเขาจะพยายามเลือกสรรหานกประเภทนี้มาเลี้ยงไว้ภายใน บ้านเรือนได้ โดยเลือกเอาเฉพาะนกเขาที่มีลักษณะดี มีสีสันเป็นสิริมงคลเท่านั้น นกเขาในบ้านเมืองไทย ของเราถ้าแบ่งประเภทอย่างหยาบ ๆ จะได้ 4 ชนิด กล่าวคือ
1. นกเขาแขก หรือ นกเขาเทศ นกเขาชนิดนี้ จะสังเกตได้ง่าย เพราะมีรูปร่างขนาดใหญ่กว่านกเอี้ยงทั่วไป มีขนสีเทาอ่อนข้างน้ำตาลอ่อน ที่คอมีลายคาดำเบื้องบนลงมาครึ่งทาง หน้าอกมีขนสีขาวอมเทา ขาที่ลำแข็งมีสีแดง นิ้วแดง แต่เล็บสีดำ ปากจะเป็นงอนยาวแนบสนิทกัน ตรงปลายงุ้มเล็กน้อย
2. นกเขาเขียว มีรูปร่าง ถ้าโตเต็มที่ จะขนาดใหญ่ กว่านกเขาแขกเล็กน้อย ขนตามลำตัวเหมือนกับนกแขก แต่ทว่าสีขาวอมน้ำตาลแซมดำมากกว่า เฉพาะขนปีกทั้ง 2 ข้างแซมสีเขียวเหมือนนกแก้ว ปากเหมือนกับชนิดแรกแข้งแดง นิ้วดำเหมือน ๆ กัน เป็นนกที่สวยงามกว่าชนิดอื่น ๆ
3. นกเขาใหญ่ มีรูปร่างขนาดเดียวกันกับนกเขาแขก มีขนที่อกและคอขาว ถัดลงไปที่ปีกมีสีขาว และจุดสีดำโดยทั่วไป ขนปีมีแซมสีดำบ้าง เทาแก่บ้าง แข้งดำ นิ้วดำ ลำตัวและท้องสีขาวอมเทา
4. นกเขาชวา เป็นพันธุ์นกเขาที่มีรูปร่างเล็กกว่า 3 ชนิด ดังกล่าวแล้วนั้น ขนหน้าอก คอและท้องเป็นสีเทา ปลายขนมีจุดสีดำอ่อน ๆ ที่คอด้านหลัง มีปลายชนสีดำบ้างเล็กน้อย นอกนั้นเหมือนกับนกเขาใหญ่ แต่ต่างกันตรงที่แข้ง
สีเทาเกร็ดดำ นิ้วเล็บสีเทาไม่ถึงกับดำเลยทีเดียว
เมื่อ ทราบประเภทของนกเขาต่าง ๆ นั้นแล้ว ขอกล่าวถึงนกเขาที่นักเล่นนกนิยมเลี้ยงกันมีเพียง 2 ชนิดเท่านั้น คือ นกเขาใหญ่ กับนกเขาชวา ดังนั้น จึงใคร่ขอกล่าวถึงรูปพรรณลักษณะของนกเขาทั้งสองนี้โดยลำดับไป
ว่าลักษณะอย่างไรให้คุณโทษอย่างไรบ้าง ดังต่อไปนี้
นกเขาใหญ่
1. ถ้าแข้งสีแดงจัด และมีเล็บขาวสะอาด ท่านว่า เลี้ยงไว้ในบ้านเรือนสามารถป้องกันอัคคีภัยได้ดีนักแล
2. ถ้าสร้อยคอขาวคาดจุดดำจำนวนมาก ท่านว่า เป็นนกนำโชคมาให้เจ้าของจะทำให้ได้ลาภเงินทอง ของใช้จากคนอื่นเสมอ ๆ
3. ถ้าเกร็ดที่หน้าแข็งมีครบ 9 คู่ หรือ 18 เกร็ดเรียงสลับกันโดยลำดับท่านว่าดีปานกลาง
4. ถ้าเล็บดุด คือสลับกันเล็กบ้างใหญ่บ้างเหมือนแข้งไก่ชน ท่านว่าเป็นลักษณะของนกเขาที่ให้คุณ จะเป็นที่ยำเกรงของคนทั่วไป เจ้าของจะมีอำนาจวาสนามีบริวารมาก
5. ถ้าฟังเสียงร้องเสียงคู่สำเนียงฟังคล้ายกับว่า กรุก กรู ติดต่อกัน 3 ครั้ง 9 ครั้ง โดยไม่หยุดพักเลย ท่านว่าเป็นนกเขาค่าควรเมือง จะให้ลาภแก่เจ้าของทุกประการ ดีนักแล
6. ถ้าเสียงขันเสียงคู ออกสำเนียงคล้ายกับว่า กวัก กรู กวัก กรู หลาย ๆ ครั้ง ยิ่งครบ 5 หรือ 9 ครั้งยิ่งดี ท่านว่า เจ้าของและครอบครัวจะประสบโชคทางการเงินไหลมา เทามา ทรัพย์สินเนืองนอง ไม่อดอยากเลย คำคุณเจ้าของ
และบริวารในครอบครัวดีนัก
7. ถ้าเสียงขันเสียงคู ฟังว่าคล้ายกับเสียงภาชนะแตก หรือคล้ายเสียงคนสะอึก หรือจาม ท่านว่า ไม่ดี ไม่ควรเลี้ยงไว้ ให้รีบปล่อยไปเสีย มิฉะนั้นจะนำความหายนะมาให้ในไม่ช้าแล
8. ถ้าเสียงขันเสียงคูฟังนิ่มนวลเป็นเสียงเดียวกัน และอ่อนหวานเวลาขันทำท่าคล้ายเอาศีรษะกวักเข้ามาด้วย ท่านว่าเป็นลักษณะวิเศษ จะนำโชคลาภเกียรติยศชื่อเสียงมาให้เจ้าของ และบริวารดีนักควรเอาเงินทองใส่ในภาชนะน้ำ
ให้นกดังกล่าวดื่มกินเถิดจะได้ลาภภายใน 3 วัน 7 วันแน่แท้เลย
9. ถ้านกเขาใหญ่ตัวใด มีขนตรงหัวมีลวดลายคล้ายองค์พระพุทธรูป ที่ปีกมีลวดลายคล้ายตัวนะ กลางหลังมีคล้ายตัวโม ขนที่คอมีคล้ายตัว พุทกลางหลังมีคล้ายตัว ธา และที่หางมีคล้ายตัวยะ ริมขอบตามทั้ง 2 ข้าง มีคล้าย
ขน อุณาโลม ท่านว่า นกเขาตัวนั้นหาค่ามิได้ ค่าควรเมืองยิ่งนัก ถ้าได้พบเห็นราคาเท่าไรก็ขอให้ซื้อมา แล้วทำกรงทาสีทองให้อยู่เถิด เจ้าของจะร่ำรวยภายใน 3 วัน 7 วัน จะทำราชการค้าขายหรือประกอบกิจการใด ๆ
ท่านว่าเจริญก้าวหน้า มีกำไรทุกอย่าง ดีนักแล
10. ถ้านกเขาใหญ่ ตัวใด ขับคูออกเสียงเป็นจังหวะ “กรุก กรู ๆ ๆ เจ้าหัวกู ๆ ๆ กรู ๆ “ ทำนองคล้ายกันนี้ ท่านว่านกตัวนั้นเป็นนกอุดมโชคเจ้าของจะทำมาค้าขึ้น ประกอบกิจการงานใด จะรุ่งเรืองยิ่ง ๆ ขึ้นไป ไปสารทิศใด ๆ
จะมีคนอุปถัมภ์ค้ำชู ไม่อดอยากเลย ดีนักแล
11. ถ้าเวลาขันหรือคู นกตัวใดหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ท่านว่า จะปกป้องภยันตรายให้กับเจ้าของมันดีนัก ศัตรูคิดปองร้ายมิได้เลย ดีนักแล
12. ถ้าเวลาขันหรือคู นกหันหน้าไปทางทิศตะวันตกหรือทิศใต้ ท่านว่าไม่ดี ไม่ควรเลี้ยงไว้ เพราะจะทำให้เจ้าของอับโชค สิ้นอำนาจ หมดวาสนาชะตาตก
13. ถ้านกเขาตัวใด มีขนคอปนจุดสีดำรอบคอ มองเห็นได้ชัดเจนดี ท่านว่านกตัวนั้นจะให้คุณ ถึงแม่ว่าเจ้าของจะยากจน ก็จะร่ำรวยในไม่ช้า จะมีลาภผลเกิดขึ้นมาโดยเร็ว อย่างประหลาดใจทีเดียว ค้าขายไม่น่าจะร่ำรวยก็ร่ำรวย
เป็นข้าราชการก็จะได้ยศได้ขั้นเงินเดือนมากกว่าใคร ๆ ในรุ่นเดียวกันดีนักแล
14. ถ้านกเขาตัวใด เวลาขันหรือเวลาถ่ายมูล มีกลิ่นเหม็นท่านว่าเป็นนกอัปลักษณ์ อย่าได้เลี้ยงไว้ภายในบ้านเลยเด็ดขาด
15. ถ้านกตัวใดมีขนออกที่ริมฝีปากทั้งสองข้าง ท่านว่าเป็นนกนำลาภมาให้เลี้ยงไว้เถิดจะให้ผู้เลี้ยงประสบโชคดีเสมอ ๆ ดีนักแล
16. ถ้านกตัวใด กลางหลังมีลวดลายเส้นแมลงผีเสื้อ หรือหน้ายักษ์ ท่านว่า อย่าได้จับต้องหรือเลี้ยงนกตัวนั้นไว้เลย จะทำให้เสื่อมลาภเสื่อมยศทรัพย์สินภายในบ้านจะหายนะไม่ดีเลย
17. ถ้านกตัวใดมีหางสั้น และยังมีขนหางไม่ครบ 10 เส้น ท่านว่าเป็นนกขัดลาภอย่านำเลี้ยงไว้ในบ้านเลยไม่ดีเลย
18. ถ้านกตัวใดมีขนหรือลวดลายคล้ายนกกระจอก หรือมีขนหางสั้นกว่าลำตัวมันท่านว่า เป็นนกอัปลักษณ์ ชาติชั่วจัณฑาลไม่ดีเลย หากนำมาเลี้ยงไว้ในบ้านจะทำให้บริวารประพฤติผิดศีลธรรมเลย
19. ถ้านกตัวใดมีขนปีกสั้น ปกคลุมตัวไม่มิดชิด ท่านว่า เป็นนกอัปลักษณ์ จะนำความหายนะและความชั่วร้ายมาให้ ถ้าขืนเลี้ยงไว้เจ้าของจะต้องประสบอุบัติเหตุ เกิดจัญไรกับตัวและบริวาร ไม่ดีเลย
20. ถ้านกตัวใดริมฝีปากบน ล่าง เวลาปกติไม่แนบสนิทกัน ท่านว่า เป็นนกอัปลักษณ์ไม่ควรจะเลี้ยงไว้ เพราะจะทำให้เจ้าของสูญเสียทรัพย์สินเงินทอง เป็นคดีความมีแต่ทางเสียเงินถ่ายเดียว
นกเขาชวา
1. ถ้านกเขาชวาตัวใดมีแข้งดำดุจสีนิล ท่านว่า เป็นนกนำลาภมาให้ ควรเลี้ยงไว้จะทำให้เจ้าของประสบความสุขความเจริญ ดีแล
2. ถ้าแข้งดำดุจนิลและเกร็ดแข้งคุดเหมือนไก่ชน ท่านว่า เจ้าของชนะศัตรูไม่เคย เจ็บไข้ ต้องโรคาพยาธิเลย ดีแล
3. นกตัวใดมีแข้งแดง ขนปีกดำสลับขาว ท้องหน้าดำ ท่านว่า เป็นนกเขาค่าควรเมืองคุ้มไฟ คุ้มอันตราย ให้เจ้าของได้ ดีนักแล
4. ถ้านกตัวใดริมขอบตาขาว นัยน์ตาดำสนิท ท่านว่า เป็นนกให้อำนาจวาสนาแก่เจ้าของแล
5. นกตัวใดแข้งมีเกร็ด 9 คู่ ท่านว่า เป็นนกนำโชคมาให้เจ้าของมั่งมีศรีสุข ดีนัก
6. นกตัวใดเป็นนกผสมระหว่างนกเขาเขียวกับนกเขาชวา มีปีกแซมขนเขียวกระเรียวงาม ท่านว่า เป็นนกป้องกันภยันตราย มีค่าควรเมือง ทำมาค้าขาย ดีนัก
7. นกตัวใดมีหางยาว โผล่ออกมาเส้นเดียว ท่านว่า เป็นนักนักการพนัน นกการค้า ใครเลี้ยงไว้จะมีลาภ ยศ ชื่อเสียง ดีนัก
8. นกตัวใดขันหรือคูมีเสียงคู่ กรุก กรู ๆ กรู-กรู ยาวถึง 3 ถึง 8 ครั้งติดต่อกัน ท่านว่า เป็นนกเจ้าพระยา ใครเลี้ยงไว้จะเจริญรุ่งเรือง มีความสุขปราศจากโรคาพยาธิดีนักแล
9. นกตัวใดขันเสียแตก ขันแล้วหยุด หยุดแล้วขันไม่เป็นเวลา ท่านว่าเป็นนกกาลี ไม่ควรเลี้ยงไว้ในบ้านเลย
10. นกตัวใดขันเป็นยาม เช่น ตอนเช้า ตอนเที่ยง และบ่าย ค่ำ ท่านว่า เป็นนกมหาเศรษฐี เสียงร้องจะนำโชคลาภมาให้เจ้าของเลี้ยงไวดีนักแล
นอกจากนี้ ถ้านกเขาชวา มีลักษณะเข้าตำราตามแบบนกเขาใหญ่ ท่านว่าดีนัก ปราศจกโทษให้คุณอนันต์ดีนักแลฯ
จบตำรา ลักษณะนกเขาเพียงเท่านี้
